मुख्य सामग्रीवर वगळा

पोस्ट्स

kondhane caves लेबलसह पोस्ट दाखवत आहे

अपरान्ताचे लेणे… भाग २

अपरान्ताचे लेणे… भाग १  👈 इथे वाचा. कोंदिविटे लेणी, अंधेरी कोंदिविटे लेणी मुंबई उपनगरातील अंधेरीजवळ वेरावली पर्वतावर असलेला महत्वाचा लेणीसमूह असून हा लेणी समूह कान्हेरी लेणीचे उपकेंद्र म्हणून प्राचीनकाळी कार्यरत असावे. जवळच असलेल्या कोंदिविटे गावाच्या नावावरून या समुहास कोंडीविते लेणी असे म्हटले जाते. या लेणीला महाकाली लेणी असे दुसरे नावदेखील प्रचलित आहे. लेणीच्या पायथ्याशी महाकाली मंदिर असून या मंदिराच्या गाभाऱ्यात एक देवतेचे शिल्प कोरलेल्या काम्य-स्तुपाची पूजा महाकाली म्हणून केली जाते. त्या स्तुपावर असलेली वज्रयान पंथाची रक्षक देवता महाकाळच्या नावावरून या लेणीला महाकाली लेणी असे म्हटले जाते. इसवी सन पहिल्या ते सहाव्या शतकात कोरलेल्या १९ लेणींचा गट असून पूर्वेस १५ तर पश्चिमेस ४ लेण्या आहेत. यात चैत्यगृह, भिक्खु विहार,पानपोढी यांचा समावेश होतो. यातील क्रमांक ९ ची लेणी हे चैत्यगृह प्रकारातील असून यातील थेरवाद कालीन स्तूप एका विशिष्ट वर्तुळाकार रचनेच्या आत असलेला दिसतो. त्या भिंतीला दोन्ही दिशेला मूळ दगडात कोरलेल्या जाळीदार खिडक्या असून डाव्या बाजूच्या खिडकीव...

कोंढाणे लेणी - कर्जत चा प्राचीन इतिहास सांगणारी ऐतिहासिक वास्तू

मित्रांनो, महाराष्ट्र राज्यातील रायगड जिल्ह्यातील कर्जत तालुका हा सह्याद्रीने वेढलेला आहे. ह्या कर्जत मध्ये विविध गडकिल्ले, प्रेक्षणीय स्थळे आहेत. यांपैकी, कर्जत च्या प्राचीन इतिहासाची साक्ष देणाऱ्या वास्तूंपैकी सुमारे इ.स. पूर्व दुसऱ्या शतकातील एक वास्तू म्हणजे किल्ले राजमाचीच्या पायथ्याशी असलेली कोंढाणे लेणी होय. कोंढाणे लेणी हि इ.स. पूर्व दुसऱ्या शतकात कोरलेली असून ती बौद्ध धम्मातील स्थविरवाद या पंथाशी संबंधित असलेले शैलगृह आहे. ही लेणी मुंबईपासून पुण्याकडे जाणाऱ्या प्राचीन बोरघाट मार्गावर आहे. सोपारा बंदरातून कल्याणमार्गे पुढे देशावर विविध घाटमार्गाच्या साहाय्याने व्यापार होत असे. या व्यापारावर अंमल अथवा चौकी पहाऱ्यांचे ठिकाण म्हणून किल्ल्यांची निर्मिती झाली. तर अशाच प्राचीन बोरघाट (खंडाळा) मार्गावर किल्ले राजमाचीच्या पायथ्याशी असलेल्या कोंढाणे लेणीची सफर आपण आज करणार आहोत. कोंढाणे लेणी तशी आजच्या तारखेपर्यंत मी ४ ते ५ वेळा पहिली आहे. परंतु; मी जेव्हा पहिल्या वेळेस कोंढाणे लेणी ला भेट देण्यासाठी गेलो तेव्हा मी कसा गेलो ? लेणीवर काय पाहिलं ? लेणीची सद्यपरिस्थिती तसेच लेण...