मैत्री - प्रथम व अंतिम मानव धर्म

मानवी इतिहासातील नागरिकीकरणाचे उपलब्ध पुराव्याआधारे असे मानले जाते की, मानव धर्माची (मैत्री) स्थापना खऱ्या अर्थाने सिंधू - इजिप्शियन संस्कृतीच्या मिश्रणाने झाली. या दोहोंचे मिश्रण झाले नसते अर्थात त्यांच्याच मैत्री प्रस्थापित झालीच नसती तर इतक्या जुन्या व प्राचीन भव्यतेच्या खुणा असलेल्या या समाज संस्कृती उभ्या राहिल्याचं नसत्या. जर हे खरे असेल तर येथे प्रश्न उपस्थित होतो की; त्यापूर्वी धर्म नव्हता का ? तर याचे उत्तर होय त्यापूर्वीही धर्म होता, असेच देता येईल. फक्त तत्कालीन धर्म हा एका मानवी टोळीवर दुसऱ्या मानवी टोळीने अमानवीय रीतीने आक्रमण करणे, माणसानेच माणसास मारणे आणि मरणे इतकेच स्वरूपाचा होता. माणूस अंधारात होता. मानवास हळूहळू या नेहमीच्या ऐच्छिक हिंसेचा (जी गरजेची नव्हती व ती टाळता ही आली असती) वीट येऊ लागला. हा विचार तत्कालीन मानवी समाजाच्या हिताचा अभूतपूर्व असाच होता. या अंधारातून प्रकाशाकडे जाण्यास अर्थात मैत्री प्रस्थापित करण्यास मानवास कित्येक हजार वर्षे लागली. बघता बघता हा मैत्रीचा सूर्य संपूर्ण दिगंतात पसरू लागला. दिगंत म्हणजे जिथे आकाश आणि पृथ्वी अर्थात जमिनीचा संगम होतो अशी दिशा अर्थात 'क्षितिज' होय. त्याने आपल्या प्रकाशाने समस्त धरणी व्यापून टाकली. ज्या दिशेने तो प्रकाशला त्यास उगवतीची दिशा असे म्हटले जाते. उगवतीकडून निघालेला हा मैत्रीचा सूर्य हा हळूहळू अंधारी बाजू मैत्रीरुपी प्रकाशाने लक्ख करण्या जसा जसा जात राहिला तसं तसा मागे काळोख पसरायला लागला, असा समज तत्कालीन प्रकाशात न्हाऊन निघालेल्या लोकांचा होऊ लागला. यातूनच उगवती व मावळतीच्या दिशेचा लोकांचा संघर्ष सुरू झाला. यातूनच या दोघांसहित, दोनाचे चार, चाराचे आठ असे समूह वाढतच जाऊन आपआपली मानव धर्माची अर्थात मैत्रीची व्याख्या करू लागले. या विविध व्याख्येच्या विसंगतीतून त्या विविध समूहात संघर्ष वाढू लागला आणि हा संघर्षाचे लोण क्षितीजावर मोठ्या प्रमाणावर उमटले. या संघर्षावर कायमस्वरूपी तोडगा केवळ आणि केवळ आजचे विज्ञान देऊ शकते. यासाठी खरे तर सर्वांनी मैत्रीने सोबत येत याचे उत्तर शोधायला हवे. किती दिवस जुन्या मळलेल्या आणि मळून मळून खड्डे भरलेली पायवाट तुडवणार आहोत. ती वाट सोडून देऊन नवी वाट चोखाळावी व ती असल्यास त्यावर चालावे असे नाही का वाटतं?

✍️ रोहित रा. भोसले.

गडकिल्ले, लेणी, पर्यटन स्थळे यांच्या माहितीपूर्ण सफरीचे व्हिडिओ पाहण्यासाठी आमच्या YouTube चॅनेल ला नक्की भेट द्या.